Het jachtinstinct van katten: begrijpen en begeleiden

Inleiding

Katten hebben van nature het jachtinstinct en zijn jagers. Zelfs goed gevoede huiskatten vertonen jachtinstinct door het jachtgedrag. Daarbij is het jachtinstinct een overblijfsel van hun wilde voorouders. Bovendien heeft dit gedrag niet alleen een fascinerend karakter, maar ook invloed op de biodiversiteit, vooral in stedelijke gebieden.

In dit artikel duiken we diep in het jachtinstinct van katten, de impact op de omgeving en hoe eigenaren dit gedrag van het jachtinstinct kunnen begrijpen en begeleiden. Het jachtinstinct is een behoefte die letterlijk in de genen zit.

Het jachtinstinct van katten

Aangeboren instinct

Het jachtgedrag van katten is grotendeels aangeboren. Jonge katten oefenen hun jachttechnieken tijdens het spel met hun moeder en nestgenoten. Zelfs zonder training reageren kleine katten op een bepaalde leeftijd op het geluid van een prooi, zoals piepen van een muis of geritsel van takken. Hieruit blijkt hoe diep het jachtinstinct verankerd is.

De jachtcyclus

Kattenjacht loeren besluipen achtervolgen bijten en etn van zijn prooi.

Katten volgen een specifieke jachtcyclus: loeren, besluipen, achtervolgen, vangen, bijten, doden en soms eten. Ook binnenkatten die met speelgoed spelen, vertonen deze gedragingen door het jachtinstinct.

Waarom katten bijten

Spelgedrag

Kittens en jonge katten leren met hun jachtinstinct te werken de katten gaan jagen door te spelen. Ze oefenen met klauwen en tanden. Als een kat tijdens het spelen in je hand of arm bijt, is dat meestal geen agressie, maar eerder opwinding. Daarom is het aan te raden om speeltjes te gebruiken als je met een kat gaat spelen, in plaats van je handen als speelapparaatuur te gaan gebruiken.

Overprikkeling of frustratie

Sommige katten genieten van aaien tot een bepaald punt en slaan dan ineens om. Dit wordt vaak petting-induced aggression genoemd. Ook al lijkt het alsof de kat geniet, het kan direct omslaan in een irritatie. Het wordt ook wel aai-agressie genoemd.

Waarom gebeurt het?

Katten zijn gevoelige dieren en hebben soms een lage tolerantie voor langdurig lichamelijk contact. Wat voor ons liefdevol is, kan echter voor de katten teveel zijn.

Ten eerste: overstimulatie op gevoelige plekken zoals buik of rug.
Daarnaast: lichamelijk ongemak zoals artritis of huidproblemen.
Verder: sommige katten verdragen minder aanraking.
Tot slot: gebrek aan socialisatie als kitten.

Waarschuwingssignalen voor een aanval

Snelle staartbewegingen
Gespannen lichaam
Oren naar achteren
Vergrote pupillen
Spiertrekkingen onder de huid
Grommen of klauwen

Let op: Als je deze aanval signalen ziet, stop dan direct met aaien.

Wat kun je doen?

Observeer je kat en leer zijn grenzen kennen.
Aai kort en gericht, bijvoorbeeld alleen over de kop of wangen.
Stop op tijd, voordat je kat tekenen van irritatie vertoont.
Beloon rustig gedrag met zachte woorden of snacks.
Laat de kat zelf het contact maken.

Verdediging of angst

Een kat die zich bedreigd voelt, kan bijten om zich te verdedigen. Bijvoorbeeld bij een onverwachte aanraking, pijn of een dierenartsbezoek. Om die reden is het belangrijk grenzen van de kat te respecteren.

Pijn of ziekte

Katten die pijn ervaren, kunnen bijten als je ze aanraakt op gevoelige plekken. Raadpleeg daarom altijd een dierenarts bij plots bijtgedrag zonder duidelijke aanleiding.

Kattenbeten kunnen gevaarlijk zijn

Katten hebben scherpe tanden die diep doordringen. Hun speeksel bevat bacteriën zoals Pasteurella, die infecties kunnen veroorzaken. Een gevolg kan een infectie met Pasteurella multocida zijn, die snel kan verergeren als deze niet wordt behandeld.

Symptomen van een pasteurella-infectie

Roodheid en zwelling
Warmte en pijn
Pusvorming
Koorts en koude rillingen
Bewegingsbeperking bij een beet nabij het gewricht

Let op: In ernstige gevallen kan de infectie zich verspreiden tot botinfecties of sepsis.

Behandeling

Grondige reiniging van de wond
Antibiotica zoals amoxicilline-clavulaanzuur
Tetanusvaccinatie indien nodig
Chirurgische ingreep bij ernstige gevallen

Preventie

Vermijd contact met onbekende of agressieve katten
Reinig van krassen en beten meteen met water en zeep
Zoek tijdig medische hulp bij diepe beten of symptomen van infectie

Spelen met de prooi

Na het vangen van een prooi kunnen katten ermee gaan spelen. De muis wordt doorgaans hoog de lucht in geworpen of heen en weer geslingerd of in een kuil geworpen om rondjes te laten lopen en er op te springen. Rennen als een malle achter een jong konijn, die de kat vaak spelend snel te pakken heeft. Of door zijn uiterst precies en geduldig jachtinstinct een vogeltje vaak te snel af zijn. Zo helpt het jachtinstinct van de kat om de prooien te vermoeien en verwonding van de kat zelf te voorkomen.

Impact op de biodiversiteit

Prooien van katten

Huiskatten jagen vooral op kleine zoogdieren zoals muizen en vogels. In Nederland bestaat het dieet van verwilderde katten voor 86% uit zoogdieren en 14% uit vogels. Daarnaast zit in het jachtinstinct van de katten ook de jacht op jonge konijnen.

Gevolgen voor de natuur

Het jachtinstinct van katten beïnvloedt de biodiversiteit. In sommige gebieden is het jachtinstinct van de katten zelfs een van de voornaamste oorzaken van de afname van vogelpopulaties. Kattenpuzzels aktiveerd 45% van het jachtinstinct op vogels. Door het spel hengelen 10 minuten per dag te spelen met de kat, geeft de kat 25% minder zin om vogels te vangen. Vogelvoer kun je beter niet op de grond gooien. De kat laten castereren helpt om de kat en de natuur te beschermen.

Begeleiden van het jachtgedrag

Spel en voeding

Dagelijks spelen helpt het jachtinstinct te verminderen. Daarnaast zorgt eiwitrijke voeding voor minder jachtbehoefte.

Beperken met alternatieven

Het binnenhouden van katten dempt het jachtinstinct, maar kan leiden tot stress. Daarom zijn afgeschermde tuinen of Birdsbesafe-kraag is een zeer goede alternatieven om het jachtinstinct te gebruiken en de natuur te kunnen beschermen.
Vaak is men bang dat de kat ergens achter blijft haken.

Conclusie

Het jachtinstinct van katten is complex en natuurlijk. Hoewel het invloed heeft op de biodiversiteit, zijn er manieren om het gedrag met het jachtinstinct verantwoord te begeleiden. Zo vinden we een evenwicht tussen het welzijn van de kat en bescherming van de natuur.
Ook casteratie bij een kat helpt, om kat en natuur te beschermen.